Іле Алатауының солтүстік беткейінің негізгі өзендерінің жылдық ағындысы мен климаттық элементтерінің көпжылдық өзгерістері. Многолетние изменения климатических элементов и годового стока основных рек северного склона Иле Алатау.
Кілттік сөздер:
жылдық ағынды, ауа температурасы, жауын-шашын, бағыттық өзгерістер, ағындының көпжылдық өзгерісі, сызықтық тренд, годовой сток, температура воздуха, осадки, направленные изменения, многолетние изменения стока, линейный тренд.Аннотация
Мақалада климаттық элементтердің аймақтық өзгерісін бағалау үшін, Іле Алатауының солтүстік беткейінің негізгі өзендері алып жатқан аймақ бойынша РМК «Казгидромет» мекемесіне қарасты метеостанциялар және гидрологиялық бекеттер бойынша ауа температурасының, жауын-шашынның және жылдық ағындының көпжылдық өзгерістері қарастырылды. Сондай-ақ өзендерінің жылдық ағындысы, ағынды қалыптастырушы факторлары, олардың уақыт және кеңістік бойынша өзгеру заңдылықтарына талдау жасалынды.
В статье рассмотрены многолетние изменения температуры воздуха, осадков и годового стока основных рек северного склона Иле Алатау, по данным метеорологических станций и гидрологических постов РГП Казгидромет, для оценки регионального изменения климатических элементов. Проведен анализ пространственной и временной изменчивости стокоформирующих факторов и годового стока.
Библиографиялық сілтемелер
2 2. Раабен М.Е. Оледнение в истории Земли // Природа ,1976.№4. С. 78-87.
3 3. Ясаманов А.А. Древние климаты Земли. Л.: Гидрометеоиздат, 1985.
4 4. Шварцбах М.Н. Климаты прошлого. М.: Изд-во иност. лит. 1955. 283 с.
5 5. IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change), 1995. Guidelines for National Greenhouse Gas Inventories, Volume 1, 2. P. 55-56
6 6. Clark W.C., Jager J. «The Science of Climate change», Environment, 1997, p.20.
7 7. Каган Р.Л., Хлебникова Е.И. К вопросу об оценке значимости экстремумов в вековом ходе метеорологических элементов // Тр. ГГО. - 1988. - Вып. 466. - С. 55-69.
8 8. Будыко М.И., Дроздов О.А. О причинах изменений влагоаборота // Водные ресурсы . 1976.- № 6.- С- 35- 44.
9 9. Schlesinger M.E. 1984. Climate model simulations of CO2 – induced climatic change. – Adv. Geophys., v 26, p. 141- 235.
10 10. Будыко М.И. Изменение климата. – Л.: Гидрометеоиздат, 1974. 280 с.
11 11. Дроздов О.А. Формирование увлажнения суши при колебаниях климата // Метеорология и гидрология. – 1981. - № 4. – С. 17- 23.
12 12. Аппасова Е.Г., Груза Г.В. Данные о структуре и изменчивости климата. Осадки. Северное полушарие. – Обнинск: ВНИИГМИ – МЦД, 1982. 212 с.
13 13. Bradley R.S. et al. 1987. Precipitation fluctuations over Northern Hemisphere land areas since the mid – 19th century. – Science, v. 237, p. 171-175.
14 14. Diaz H.F., R.S. Bradley, J.K. Eischeid. 1989. Precipitation over global land areas since the late 1800 S. – J. Geophys. Res., v. 94, p. 1195-1210.
15 15. Knox I. C. Large increases in flood magnitude in response to modest changes in climate // Nature (Gr. Brit.). – 1993. – vol. 361, № 6411. – P. 430-432.
16 16. Леонов Е.А. Норма годового стока и ее изменения под влиянием хозйяственной деятельности // Тр. ГГИ.- 1986. – Вып. 315. – С. 68 –83.
17 17. Дроздов О.А. О надежности использования аналогов прошлого для прогнозов водного режима на будущее // Водные ресурсы. - 1992. - №4. - С.7-12.
