ЖҚЗ деректері бойынша шағын көлдердің аудандарын анықтау дәлдігін бағалау

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.26577/JGEM.2024.v75.i4.6
        272 117

Кілттік сөздер:

Қашықтықтан зондтау, кіші көлдер, спектрлік көрсеткіштер, дәлдік бағалау

Аннотация

Кіші көлдер экожүйенің маңызды элементтері болып табылады, әсіресе климаттың өзгеруі және суды белсенді пайдалану жағдайында. Олардың жағдайын зерттеу аймақтың су балансы мен биоәртүрлілігін түсінудің кілті болып табылады. Бұл зерттеу Landsat-8, Sentinel-2, Planet спутниктері мен ұшқышсыз ұшатын аппараттардан (ұшқышсыз ұшу аппараттарынан) алынған деректерді пайдалана отырып, шағын көлдерді қашықтықтан зондтау әдістерін салыстырады.

Жұмыстың мақсаты әртүрлі әдістер мен көрсеткіштердің дәлдігін талдау арқылы көлдердің жағдайын бақылаудың ең тиімді әдісін анықтау болып табылады. Қолданылатын әдістер NDWI, MNDWI және AWEI сияқты су және су емес нысандарды ажырата алатын мультиспектрлік деректерді талдауды қамтиды.

Зерттеудің ғылыми маңыздылығы экожүйе өзгерістерін егжей-тегжейлі бақылау үшін қазіргі заманғы қашықтықтан зондтау технологияларының мүмкіндіктерін бағалауда жатыр. Жұмыстың практикалық маңыздылығы су ресурстарын тұрақты басқару және бейімделу стратегияларын әзірлеу бойынша ұсыныстар беру болып табылады.

Зерттеу әдістемесі әр түрлі ажыратымдылықтағы спутниктік деректерді өңдеуді, ҰҰА-дан алынған анықтамалық деректерді пайдалана отырып, дәлдікті сынауды және су бетін картаға түсіру үшін спектрлік индекстерді қолдануды қамтыды.

Нәтижелер жоғары ажыратымдылықтағы кескіндердің (PlanetLab деректері) далалық бақылауларға ең жақын сәйкестік екенін көрсетті. NDWI, MNDWI және AWEI спектрлік индекстері деректер сипаттамаларына және көл ерекшеліктеріне байланысты әртүрлі дәлдіктерді көрсетті.

Талдау шағын көлдердің жағдайын бақылау үшін жоғары ажыратымдылықтағы деректер мен спектрлік индекстерді пайдалана отырып, кешенді тәсілдің тиімділігін растайды. Зерттеудің практикалық құндылығы су объектілерінің мониторингін оңтайландыруда және олардың экологиялық тұрақтылығын сақтауда жатыр.

Авторлардың биографиясы

Г.М. Искалиева, Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті

(хат-хабарларға арналған автор) – Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университетінің PhD докторанты, Ионосфера институтының жетекші ғылыми қызметкері

Н.Қ. Сыдық, «Ионосфера институты» ЖШС

«Ионосфера институты» ЖШС лаборатория меңгерушісі

А.А. Мерекеев, «Ионосфера институты» ЖШС

«Ионосфера институты» ЖШС аға ғылыми қызметкері

Ә.A. Амангелді, «Ионосфера институты» ЖШС

«Ионосфера институты» ЖШС  инженері

A.E. Алдиярова, Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті

PhD, Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті доценті

Жүктелулер

Как цитировать

Искалиева G., Сыдық N., Мерекеев, А., Амангелді A., & Алдиярова A. (2025). ЖҚЗ деректері бойынша шағын көлдердің аудандарын анықтау дәлдігін бағалау. ҚазҰУ Хабаршысы. География сериясы, 75(4), 70–78. https://doi.org/10.26577/JGEM.2024.v75.i4.6

Шығарылым

Бөлім

Картография және геогинформатика