Қарағанды облысының халқы мен қоршаған орта объектілерінің жай-күйі арасындағы корреляциялық өзара байланыстың географиялық аспектілері

Аннотация

Бұл мақалада топырақтағы ауыр металдардың құрамы, жер үсті су айдындарының сипаттамалары, Қарағанды облысының қалалық және ауылдық аумақтары бойынша атмосфералық ауаға ластаушы заттардың шығарылу деңгейі зерттеледі. 2011-2021 жылдары әртүрлі микроклиматтық жағдайларда өмір сүретін аурулар кластары бойынша халық сырқаттанушылығының ерекшеліктерін зерделеу нәтижелері қаралды. Корреляциялық талдау топырақтағы қорғасын деңгейі мен қан, қан түзетін мүшелер аурулары мен иммундық механизмді қамтитын жеке бұзылулар арасындағы статистикалық маңызды оң сенімді байланыстарды анықтады (r=0,609 (р=0,028)), топырақтағы мыс деңгейі және несеп-жыныс жүйесінің аурулары (r=0,567 (р=0,049)), құлақ және мастоидты процестің аурулары (r=0,633 (р=0,028)); атмосфералық ауадағы SO₂ деңгейі және көз аурулары (r=0,633 (р=0,028)), тері және тері астындағы тін (r=0,567 (р=0,049)), құлақ және мастоидты процесс (r=0,633 (р=0,028)); атмосфералық ауадағы NO₂ деңгейі және қанайналым жүйесінің аурулары (r=0,567 (р=0,049)), эндокриндік аурулар (r=0,700 (р=0,015)); шаң, суспензия және тері мен тері астындағы тіндердің аурулары (r=0,618 (р=0,033)), жұқпалы және паразиттік аурулар (r=0,618 (р=0,033)). Жезқазған, Қарағанды, Теміртау, Шахтинск, Абай қалаларында және Нұра ауданында, Қарқаралы ауданында, Қарағанды облысының Абай ауданында "Қазақмыс корпорациясы" ЖШС, "Арселор Миттал" АҚ, Балқаш тау-кен металлургия комбинатының тау-кен өндіру және металлургия өнеркәсібі кәсіпорындарының әлеуетті өндірістік факторларының зиянды әсерімен сырқаттанушылықтың ең жоғары көрсеткіштері атап өтілді.