Қазақстан Республикасы Жаңа Жібек жолы экономикалық белдеуі жүйесінде
DOI:
https://doi.org/10.26577/JGEM.2023.v70.i3.04Кілттік сөздер:
Жібек жолы, Қазақстан, Қытай, сауда, инвестиция, Орталық Азия.Аннотация
Жібек жолының жаңа экономикалық белдеуі (ЖЖЖЭБ) – бұл өңірлік жоба, Қытайдың 2013 жылы ұсынған "Бір белдеу, бір жол" ауқымды бастамасының құрлықтағы тармағы, ол Қазақстанның транзиттік әлеуетін іске асыруға, тіпті тұтастай алғанда экономикалық дамуға айтарлықтай әсер етуі мүмкін. Мақалада Жібек жолының жаңа экономикалық белдеуі жүйесіндегі Қазақстан экономикасының жұмыс істеу процестері қарастырылады. Әлемдік және қазақстандық ғылыми әдебиеттерде ЖЖЖЭБ-ның Қазақстан мен Орталық Азия елдерінің аумағындағы экономикалық салдары жеткілікті түрде жарияланбаған. Автордың мақала тақырыбына деген қызығушылығы-Жаңа Жібек жолының экономикалық белдеуін енгізумен Азия мен Еуропадағы логистикалық және көлік жүйесі күрделене түсуде және бұл жүйе маңызды экономикалық маңызға ие. Ал Қазақстан бұл жүйеде таптырмас рөл атқарады. Мақалада Қазақстанның жаңа Жібек жолының экономикалық белдеуіндегі таптырмас рөлі Қазақстанның жалпы дамуына үлкен үлес қосқанын көрсету үшін экономикалық сауданың, инвестициялардың және көліктің жарқын салалары (Қазақстанның Қытаймен және Еуропа елдерімен экономикалық қатынастары) қарастырылады. Қазақстанның көлік және логистикалық инфрақұрылымына қытайлық Инвестициялар негізінен құбырлар, темір және автомобиль жолдарын салуға, сондай-ақ көлік-логистикалық орталықтар құруға бағытталған. Қазақстан мен Қытайдың логистика және тасымалдау саласындағы екіжақты ынтымақтастығы екі елге де жан-жақты логистикалық және тасымалдау саясатын қалыптастыруға көмектеседі, сондай-ақ Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭС) – Қытай үлгісіндегі олардың инклюзивті мәртебесін дамытуға ықпал етеді. Екінші жағынан, осы форматтың икемділігінің арқасында Қазақстан кейбір елдерге (мысалы, Ресейге) қарағанда қытайлық инвесторлардың қатысуымен инфрақұрылымды едәуір жылдам дамытуда. Сонымен қатар, географиялық және қоныстану факторларына байланысты осы жобаларды толық жүзеге асырудың транзиттік әлеуеті шектеулі. яғни, әсіресе Қазақстан-Қытай шекарасында өнеркәсіптік объектілер мен экономикалық конвергенцияның индикатор – қалаларының болмауы. Алайда, "Бір белдеу, бір жол" бастамасымен байланысты перспективаларды қоса алғанда, Қазақстанның транзиттік әлеуетін толық іске асыру Жалпы транзиттік стандарттарды, реттеу әдістері мен тетіктерін қабылдай отырып, сондай-ақ өңірлік маңызы бар инфрақұрылымды сала отырып, Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭС) контекстінде ғана мүмкін болады
