СЕЙСМИКАЛЫҚ ӘСЕРДІ ЕСКЕРЕ ОТЫРЫП GEO5 КЕШЕНДІ БАҒДАРЛАМА КӨМЕГІМЕН КӨК–ТӨБЕ ТАУЫНДАҒЫ ЖЫЛЖЫМА БЕТКЕЙДІҢ ТҰРАҚТЫЛЫҚ КОЭФФИЦИЕНТІН ЕСЕПТЕУ
DOI:
https://doi.org/10.26577/JGEM.2022.v67.i4.06Кілттік сөздер:
қауіпті геологиялық процесстер, қала аумағы, жылжыма, беткей тұрақтылығын естептеу.Аннотация
Қазіргі заманғы қауіпті геологиялық процесстер тұрғындардың өмір сүру қауіпсіздігін, таулы және тауалды аудандардағы өнеркәсіптік және азаматтық құрылыстың ерекшеліктерін, осы аудандардың тұрақты экономикалық дамуын анықтайтын инженерлік-геологиялық жағдайлардың маңызды компоненттерінің бірі болып табылады. Мұндай процестердің қарқынды дамуы, оның белсенділігі, әртүрлі инженерлік құрылыстарды салу мен пайдалануда айтарлықтай қиындық тудырады, халықтың қауіпсіз өмір сүруіне қауіп төндіреді және тиісті профилактикалық және қорғаныс шараларын жүзеге асыруды талап етеді. Жылжымаға қарсы іс-шараларды жобалау мен тұрақсыз беткейлерде құрылыстарды салу кезінде немесе жыра мен құламалардың ернеулерінің механизмдерінің бөлінуі кезінде жердің көлбеу бетінің тұрақтылық дәрежесін бағалау жұмысынан бастау қажет. Мұндай бағалау жердің көлбеу бетіндегі топырақ массивінің ығысу күштеріне тежеу күштерінің қатынасымен сипаталатын беткейдің тұрақтылық коэффициентін есептеумен жүзеге асады. Зерттеу жұмысы - Алматы қаласындағы эксперименттік участке ретінде - Көктөбе таулы беткейінде жүргізілді. Табиғи және сейсмикалық әсердің жағдайын есепке ала отырып, «GEO5» бағдарламасы арқылы беткейдің тұрақтылық коэффициенті есептелді. Есептеу нәтижесінде беткейдің тұрақтылығына әсер етуші қолайсыз факторлар мен қауіп-қатерлер анықталып, осыған қатысты іс-шаралар ұсынылды.
